05 Νοεμβρίου 2017
Ένα μεγάλο ερώτημα που απασχολεί τους περισσότερους κυνηγούς είναι ποιο συγκεκριμένο φυσίγγιο πρέπει να χρησιμοποιούν στο όπλο τους.
Το συγκεκριμένο ερώτημα είναι πολύπλευρο γιατί δεν έχει να κάνει μόνο με τους τεχνικούς ελέγχους. Πολλοί είναι οι παράγοντες που θα πρέπει να λάβει κανείς υπόψη του. Τα διάφορα θηράματα, τις καιρικές συνθήκες, το υψόμετρο στο οποίο κυνηγάμε, το όπλο που θα χρησιμοποιήσουμε, και το τελευταίο και σημαντικότερο, το τι ζητάμε εμείς από ένα φυσίγγιο.
Θα ήταν πολύ απλό αν μπορούσαμε να επιλέξουμε τα καλύτερα υλικά γόμωσης με την προϋπόθεση ότι θα μας έδιναν ως αποτέλεσμα ένα άριστο φυσίγγιο που θα μας ικανοποιούσε σε όλα μας τα κυνήγια. Αυτό όμως δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί.
Οι μεγάλες εταιρείες κατασκευής φυσιγγίων διαθέτουν επιστημονικά εργαστήρια και βλητικούς σταθμούς και πειραματίζονται συνεχώς για να μπορέσουν να “συνδυάσουν” τα υλικά γόμωσης μεταξύ τους και να παρέχουν τη δυνατότητα να έχουμε το καλύτερο δυνατόν αποτέλεσμα.
Στην ελληνική αγορά υπάρχει μεγάλη ποικιλία φυσιγγίων και μάλιστα από αρκετές εταιρείες κατασκευής. Όμως παρ’ αυτά ορισμένοι κυνηγοί δεν καταφέρνουν να βρουν αυτό που ακριβώς που θέλουν ή αυτά που τους ταιριάζουν.
Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή κάποιοι δεν έχουν ξεκαθαρίσει τι ακριβώς ζητούν από ένα φυσίγγιο.
Kαμία εταιρεία στον κόσμο δεν πρόκειται να έβγαζε ένα “κακό” προϊόν γιατί το μέλλον της θα ήταν μικρό. Το ίδιο συμβαίνει και με τις εταιρείες φυσιγγίων. Ο κάθε τύπος φυσιγγίου που παράγεται, έχει δεχτεί τις ευεργετικές συνέπειες της τεχνολογίας, των μελετών που έχουν γίνει γι’ αυτό, αλλά και σκιαγραφούν και τη φιλοσοφία του κατασκευαστή τους. Κάθε φυσίγγιο έχει κάποιες προδιαγραφές που φανερώνουν για ποιο θήραμα είναι καλό, σε ποιες θερμοκρασίες και καιρικές συνθήκες αποδίδουν κλπ. Αυτός είναι και ο λόγος που παράγονται τόσοι διαφορετικοί τύποι φυσιγγίων. Για να καλύψουν, στο βαθμό που αυτό είναι δυνατό, όλες τις ανάγκες που μπορεί να προκύψουν στον κυνηγό.
Ο κυνηγός από την πλευρά του καλείται να δοκιμάσει τα φυσίγγια αυτά, και εν τέλει να τα επιλέξει ως κατάλληλα και τα επόμενα κυνήγια του.
Αρκετές φορές θα έχετε ακούσει σε κυνηγετικούς κύκλους τα διάφορα σχόλια που ακούγονται για τα φυσίγγια, ιδιαίτερα μετά από κυνηγετικές εξόδους, και δη αποτυχημένες. Τέτοιες στιγμές μπορεί να ακούσεις διάφορα, όπως (τα χάλασε ο κατασκευαστής, δεν είναι το ίδιο καλά με αυτά που έφτιαχνε παλιά, κλπ.). Βέβαια παρόμοια σχόλια γίνονται και για τα όπλα ή για τα σκυλιά, όμως είναι γνωστή αυτή η τακτική να φορτώνουμε σε κάθε τι άλλο μια αποτυχία και όχι σε εμάς.
Δεν μπορούμε λόγω χώρου να αναλύσουμε όλους τους παράγοντες που συντελούν για να κάνουμε την σωστή επιλογή του φυσιγγίου για να μπορούμε να σας μεταφέρουμε τον σωστό τρόπο σκέψης που θα μας οδηγήσουν στη σωστή επιλογή.
Γενικά μπορούμε να πούμε ότι τα φυσίγγια χωρίζονται σε τρεις βασικές κατηγορίες που έχουν να κάνουν με το βάρος της γόμωσής τους. Έτσι λοιπόν έχουμε:
- τις "μαλακές γομώσεις", με βάρος γόμωσης 28,29,30,31 γρ.
- τις "κανονικές γομώσεις", με γομώσεις βάρους 32,33,34,35 γρ.
- τις "ισχυρές γομώσεις" που ξεκινούν από τα 36 γρ και φτάνουν έως τα 42 γρ.
Η αναφορά γίνεται για τα όπλα διαμετρήματος 12. Εκτός από αυτές 3 τις κατηγορίες υπάρχουν και άλλες, όπως τα σκοπευτικά φυσίγγια 24 γρ και οι υπεργομώσεις 42 έως και 56 γρ.(magnum), τα φυσίγγια διασποράς και οι γομώσεις για το κυνήγι των μεγάλων τριχωτών (μονόβολα, δράμια κλπ.)
Το σημείο αυτό καλό θα ήταν να αναφέρουμε τους συντελεστές που πρέπει να έχουμε υπόψη μας και στη συνέχεια να τους δούμε αναλυτικά:
- Το θήραμα που θέλουμε να κυνηγάμε.
- Τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν.
- Το όπλο που θα χρησιμοποιήσουμε.
- Το υψόμετρο που θα κυνηγήσουμε.
- Τις δοκιμές που θα πρέπει να κάνουμε.
Θα ήταν άσκοπο να προσπαθούμε με σκάγια Νο12 να κυνηγήσουμε φάσες. Το αποτέλεσμα θα ήταν επώδυνο και για εσάς αλλά και για τις …φάσες.
Στη συνέχεια θα σας παραθέσουμε έναν πίνακα που δείχνει ποιο νούμερο σκαγιών είναι κατάλληλο και ποιο βάρος γόμωσης είναι κατάλληλο για τα διάφορα θηράματα.
Θηράματα Νο σκαγιών Βάρος γόμωσης
Ορτύκι Νο 9,10,11 28,29,30,31,32
Τρυγόνι Νο 7,8 30,31,32,33
Πέρδικα 6,7 32,33,34,35,36
Λαγός 3,4,5,6 34,35,36,38,40,42
Φάσσα 4,5,6 34,35,36,38,40
Μπεκάτσα 8,9 32,33,34
Τσίχλα 8,9,10 28,29,30,31,32,33
Υδρόβια 4,5,6,7,8 34,35,36,38,48,42
Όσον αφορά στο “βάρος γόμωσης” αναφέρονται γομώσεις με βάρος από 28 έως 42 γραμμάρια. Στην αγορά υπάρχουν και ισχυρότερες γομώσεις που φτάνουν για τα όπλα διαμετρήματος από 12 γραμμάρια έως και τα 56 γραμμάρια. Οι γομώσεις αυτές χρησιμοποιούνται σε ειδικές συνθήκες κυνηγιού (χαμηλή θερμοκρασία) και εφόσον το επιτρέπει το όπλο που έχουμε (το θέμα αυτό θα το εξετάσουμε στη συνέχεια).
Οι διάφοροι πίνακες που συνιστούν συγκεκριμένο βάρος γόμωσης και νούμερο σκαγιών όπως αυτόν που παραθέτουμε δεν είναι τυχαίοι. Στηρίζονται πάνω σε συγκεκριμένες μελέτες (πρακτικές και θεωρητικές) και έχουν να κάνουν με το πόσα και καίρια τραύματα πρέπει να επιφέρουν τα σκάγια στο θήραμα και ανάλογα με το μέγεθος του θηράματος ποιο είναι το μέγεθος των σκαγιών. Δεν είναι επί του παρόντος να αναλύσουμε τις διάφορες μελέτες που έχουν γίνει.
Η δεύτερη κατά σειρά παράμετρος που θα πρέπει να εξετάσουμε είναι οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να κάνουμε μια μικρή αναφορά στις πυρίτιδες που χρησιμοποιούν οι διάφοροι κατασκευαστές. Οι δύο μεγάλες κατηγορίες που χωρίζονται οι πυρίτιδες είναι οι μονοβασικές και οι διβασικές.
Οι μονοβασικές πυρίτιδες αποτελούνται από μια βάση, την νιτρογλυκερίνη. Οι διβασικές αποτελούνται από δύο βάσεις, τη νιτρογλυκερίνη και την νιτροκυτταρίνη. Θα ήταν άσκοπο να προχωρήσουμε σε μεγαλύτερη ανάλυση αυτής της διαφοράς τους. Αυτό που πρέπει να αναφέρουμε και πιστεύουμε ότι ενδιαφέρει και τους περισσότερους είναι ότι η μονοβασικές πυρίτιδες αποδίδουν καλά στις μεγάλες μεταβολές του καιρού από ζέστη σε κρύο ενώ επηρεάζονται από την υγρασία. Σε αντίθεση με τις διβασικές που δεν επηρεάζονται από την υγρασία αλλά η απόδοσή τους επηρεάζεται από τις μεταβολές καιρού (από ζέστη σε κρύο).
Σε ό,τι αφορά το βάρος της γόμωσης θα πρέπει να γνωρίζεται ότι το καλοκαίρι που οι θερμοκρασίες είναι υψηλές οι ελαφρές - κανονικές γομώσεις αποδίδουν πολύ καλύτερα από τις βαριές. Για τα φυσίγγια που χρησιμοποιείτε το καλοκαίρι θα πρέπει να δώσετε ιδιαίτερη σημασία στις γομώσεις που χρησιμοποιείται τα πρωινά που η υγρασία στην ατμόσφαιρα είναι σε υψηλά επίπεδα, όπως 60.70,80,90%. Για τα πρωινά αυτά θα πρέπει να βρείτε ένα φυσίγγιο που “πηγαίνει καλά” στην υγρασία για την υπόλοιπη μέρα που οι θερμοκρασίες είναι υψηλές μια ελαφριά - μέση γόμωση είναι ότι πρέπει.
Παλαιότερα οι κυνηγοί εφάρμοσαν πρακτικές μεθόδους για να έχουν “καλές τουφεκιές” ή δεν πήγαιναν καθόλου στο κυνήγι αν είχε υγρασία.
Σήμερα δεν χρειάζεται να γίνει αυτό. Υπάρχουν πυρίτιδες που έχουν πολύ καλή συμπεριφορά στην υγρασία.
Για το χειμώνα και ιδιαίτερα τις ημέρες που οι θερμοκρασίες είναι χαμηλές μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ισχυρότερες γομώσεις. Το κρύο “σηκώνει” βαριές γομώσεις, γι αυτό και δεν είναι ανάγκη να καταφεύγετε σε υπερβολές.
Η επιλογή φυσιγγίου έχει άμεση συνάρτηση με το όπλο που χρησιμοποιείτε στο κυνήγι.
Ακόμη και δύο ίδια όπλα μπορεί να παρουσιάζουν διαφορές στο βλητικό αποτέλεσμα με το ίδιο φυσίγγι.
Για εκείνους που έχουν δίκαννα όπλα θα πρέπει να πούμε ότι οι ελαφριές και μέσες γομώσεις είναι αρκετές για να καλύψουν όλες τις ανάγκες. Για τα δίκαννα όπλα εξακολουθεί να ισχύει η αναλογία 1:96. Αν δηλαδή διαιρέσουμε το βάρος του όπλου με τον αριθμό 96 παίρνουμε ως αποτέλεσμα ανώτερες γομώσεις που θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε ώστε και το λάκτισμα της τουφεκιάς να είναι ανεκτό αλλά να συμβάλουμε και στην καλύτερη μεταχείριση του όπλου (μεγαλύτερη διάρκεια ζωής). Φυσικά και το όπλο μπορεί να ρίξει μεγαλύτερες γομώσεις. Όμως ας μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν και δίκαννα που έχουν θαλάμες 76 χιλιοστά και μπορούν να ρίξουν έως και 56 γραμμάρια σκάγια.
Αν δοκιμάσουμε όμως με ένα οποιοδήποτε δίκαννο που δεν ξεπερνάει τα 4 κιλά βάρος να ρίξουμε συνεχόμενα ένα κουτί φυσίγγια με βάρος γόμωσης 50.52,56 γρ. σκάγια και μετά θα διαπιστώσουμε τι ακριβώς συμβαίνει. Αν είσαστε σε θέση εκείνη τη στιγμή να κάνετε διαπιστώσεις για τις καραμπίνες δεν ισχύει ο συντελεστής 96 γιατί αρκετή από την ενέργεια που μεταφέρεται προς τα πίσω απορροφάται από τα κινητά μέρη του όπλου.
Βασική προϋπόθεση για το οποιοδήποτε όπλο είναι να βρίσκεται σε άριστη κατάσταση τόσο οι κάννες του, όσο και ο μηχανισμός σκανδάλης - πυροδότησης. Μόνο ο οπλουργός που εσείς εμπιστεύεστε μπορεί να σας εγγυηθεί την καλή κατάσταση του όπλου σας, αρκεί μόνο να αναλογιστείτε ότι οι πιο ελαφρές γομώσεις αναπτύσσουν πιέσεις στο εσωτερικό της κάνης που φτάνουν στα 400 bar ανά τετραγωνική ίντσα (2,54Χ2,54).
Οι γομώσεις που ανήκουν στην κατηγορία magnum 76 cm θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο σε όπλα που έχουν θαλάμες 76 mm.
Υπάρχουν όπλα που στο εμπρός μέρος των κανών φέρουν εναλλακτικά στενώματα (τσοκάκια) εσωτερικά ή εξωτερικά. Σε αυτά τα όπλα μπορούμε να επιλέξουμε το τσοκ που πρέπει να χρησιμοποιήσουμε αναλόγως το θήραμα.
Για παράδειγμα, σε μια καραμπίνα για το κυνήγι της μπεκάτσας θα πρέπει να βιδώσουμε στην κάνη μας το ανοικτότερο τσοκ (κύλινδρος).
Οι περισσότεροι κυνηγοί στο τσοκ αυτό χρησιμοποιούν φυσίγγια διασποράς. Αυτός ο συνδυασμός δεν είναι ο ιδανικότερος. Τα φυσίγγια διασποράς έχουν μελετηθεί ώστε να δίνουν μια πιο ανοικτή κατανομή σε όπλα με στενά τσοκαρίσματα. Ο συνδυασμός “ανοικτού” τσοκαρίσματος με ένα φυσίγγιο με μάλλινη τάπα θα έδινε ένα καλύτερο βλητικό αποτέλεσμα.
Για τους λάτρεις της μακρινής τουφεκιάς ο συγκεντρωτήρας είναι η ιδανική λύση. Τα χοντρότερα σκάγια “ταξιδεύουν” μακρύτερα. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι θα πρέπει να κυνηγάμε τις τσίχλες με σκάγια Νο5 επειδή πετούν ψηλά.
Το κυνηγετικό όπλο έχει ένα συγκεκριμένο ωφέλιμο βεληνεκές και αυτό θα πρέπει να γνωρίζεται ότι σε καμία περίπτωση δεν ξεπερνά τα 45 μέτρα. Για νούμερο σκαγιών από 2 έως 12 μήνες επηρεάζεστε από τα λεγόμενα κάποιων που αναφέρουν τουφεκιές των 60 ή ακόμη και των 100 μέτρων.
Το μόνο που μπορείτε να κάνετε σε αυτές τις αποστάσεις είναι ζημιά στο θήραμα και τίποτα περισσότερο.
Για τον κυνηγό που σέβεται το θήραμα και πάνω από όλα τον εαυτό του τα 35 μέτρα αποτελούν οριακή ντουφεκιά.
Το υψόμετρο που κυνηγάμε παίζει σημαντικό ρόλο στο φυσίγγιο που θα επιλέξουμε. Στα μεγάλα υψόμετρα πάνω από 700 μέτρα η πυκνότητα του αέρα είναι πολύ διαφορετική από ότι σε χαμηλότερα μέρη. Μπορεί να έχετε παρατηρήσει ότι στα μεγάλα υψόμετρα τα φυσίγγια που χρησιμοποιείται στον κάμπο δίνουν πολύ μεγαλύτερες συγκεντρώσεις. Είναι πολύ λογικό αυτό γιατί η πυκνότητα του αέρα είναι αρκετά λιγότερη, άρα και η τριβή που παρουσιάζουν τα σκάγια με τον αέρα είναι μικρότερη με αποτέλεσμα η συγκέντρωση των σκαγιών να είναι μεγαλύτερη.
Στα φυσίγγια διασποράς και τα φυσίγγια με μάλλινη τάπα δίνουν λύση στο πρόβλημα αυτό ειδικά στην πρώτη ντουφεκιά.
Τα φυσίγγια που διατίθενται προς πώληση πριν φτάσουν στα ράφια των οπλοπωλείων περνούν από τεχνικούς ελέγχους που έχουν να κάνουν με το βλητικό τους αποτέλεσμα (κατανομή, ταχύτητες, κλπ.) αλλά και με τις πιέσεις που αναπτύσσουν στο εσωτερικό της κάνης. Οι επώνυμοι κατασκευαστές Έλληνες και ξένοι εγγυούνται την ασφάλεια των φυσιγγίων τους.
Δυστυχώς στην Ελλάδα η αναγραφή των αναπτυσσόμενων πιέσεων δεν είναι υποχρεωτική από το κράτος, τόσο στα ελληνικά φυσίγγια όσο και στα εισαγόμενα.
Οι δοκιμές που γίνονται στους διάφορους βλητικούς σταθμούς δίνουν πολύτιμα στοιχεία που δυστυχώς δεν φτάνουν ποτέ στον καταναλωτή.
Εκτός όμως από τις εργοστασιακές δοκιμές ο κυνηγός - σκοπευτής θα πρέπει να κάνει τις δικές του πρακτικές δοκιμές για να αποκομίσει την δική του άποψη.
Το φυσίγγιο εκτός της τεχνολογίας που “κλείνει” μέσα του έχει και έναν άλλο αστάθμητο παράγοντα που λέγεται “εμπιστοσύνη”, κάτι που ενισχύει την ψυχολογία.
Θα έχετε ακούσει ορισμένους κυνηγούς που λένε ότι “αν δεν έχω μαζί μου τα Χ φυσίγγια δεν αισθάνομαι καλά στο κυνήγι”.
Η εμπιστοσύνη που δείχνουμε σε κάποιο φυσίγγι είναι ένας από τους σημαντικούς παράγοντες που συντελούν στο καλό κυνηγετικό αποτέλεσμα.
Η πρώτη δοκιμή που θα πρέπει να κάνουμε είναι να διαπιστώσουμε αν το φυσίγγιο ταιριάζει στον δικό μας τρόπο σκόπευσης. Η δοκιμή αυτή μπορεί να γίνει στο σκοπευτήριο ή και με μια μικρή μηχανή που εκτοξεύει δίσκους. Εκεί μπορούμε να δούμε την προσκόπευση που χρειάζεται στις διαφορετικές γωνίες και αποστάσεις.
Η δεύτερη δοκιμή πρέπει να γίνεται στον πίνακα. Για την δοκιμή αυτή χρειάζονται μερικά χαρτόνια διάστασης 75Χ75 εκατοστών. Υπολογίστε με το μάτι ποια είναι η απόσταση που επί το πλείστον ντουφεκάτε στο κυνήγι. Και αυτός ο υπολογισμός πρέπει να γίνεται επειδή για να είναι επιτυχημένη η ντουφεκιά, εξαρτάται και από το είδος του θηράματος. Χρησιμοποιήστε το τσοκάρισμα που χρησιμοποιείτε στο συγκεκριμένο θήραμα. Στο χαρτί μην βάλλεται σημείο σκόπευσης. Πυροβολείστε στο στόχο και μετά τον πυροβολισμό σημειώστε στο χαρτί το φυσίγγιο που ρίξατε. Όταν τελειώσετε τις δοκιμές πάρτε όλα τα χαρτόνια και βρείτε πού βρίσκεται το κέντρο της τουφεκιάς. Στο κέντρο που θα σημειώσετε θα πρέπει να χαράξετε με τον διαβήτη ένα κύκλο με ακτίνα 35 εκ. Καλό θα ήταν να χωρίσετε τον κύκλο στα τέσσερα, σχηματίζοντας ένα σταυρό.
Αν μετρήσετε τα σκάγια που βρίσκονται στο κάθε τεταρτημόριο, θα δείτε το κατά πόσο είναι ομοιόμορφα κατανεμημένη η τουφεκιά σας. Όσο πιο πολύ πλησιάζουν τα νούμερα μεταξύ τους τόσο καλύτερα.
Το επόμενο βήμα είναι να κόψετε ένα χαρτόνι που θα μοιάζει με το σχήμα και το μέγεθος του θηράματος που κάνετε τις δοκιμές. Αν τοποθετήσετε το χαρτόνι αυτό πάνω στον κύκλο της κατανομής των σκαγιών θα ψάξετε να βρείτε ποιο είναι το σημείο που χωράει το σχέδιο χωρίς να υπάρχουν σκάγια. Αν τα κενά της κατανομής υπερβαίνουν τα 3 κενά, καλύτερα να δοκιμάσετε κάποιο άλλο χαρτόνι.
Θα ήταν πολύ καλό τις δοκιμές αυτές να τις κάνετε κατά την εποχή που θα κυνηγήσετε το συγκεκριμένο θήραμα για να είστε μέσα και στο θέμα των καιρικών συνθηκών που επικρατούν.
Αν χρησιμοποιήσετε για τις δοκιμές σας χοντρό χαρτόνι πάχους 5 χιλιοστών, θα μπορείτε να έχετε μια πολύ καλή εικόνα και για την διάτρηση.
Ίσως αυτά που προαναφέραμε να φαίνονται κουραστικά και χρονοβόρα όμως είναι πολύ καλύτερα από το να μας μην μπορούμε να έχουμε αποτέλεσμα και μετά να βρίζουμε και να λέμε ότι μας φταίνε όλα.
Μην επαφίεσθε στο να ρωτάτε τους φίλους σας ή εκείνους που θεωρείτε καλύτερους σκοπευτές από εσάς, για να σας υποδείξουν το καλό φυσίγγιο.
Αν τα πράγματα ήταν τόσο απλά θα τρέχαμε όλοι πίσω από εκείνους που τουφεκάνε καλά για να δούμε τι φυσίγγια ρίχνουν και δεν θα υπήρχαν τόσοι πολλοί κατασκευαστές φυσιγγίων.
Η επιλογή του σωστού φυσιγγίου είναι το σημείο που κάνει τη διαφορά και για να βρείτε το καλό φυσίγγιο θα πρέπει να πειραματιστείτε και να δοκιμάσετε αρκετά φυσίγγια.
Πηγή: www.kynigesia.gr (Του Σοφοκλή Κοσκινά)